رشد شخصیت و الگوهای رفتاری

مراحل رشد شخصیت در انسان

 

 

تعریف:رشد شخصیت، رشد و ارتقای الگوهای رفتاری است که موجب متمایز شدن فرد می‌شود. رشد شخصیت با جلو رفتن روحیات، عادات و محیط فرد اتفاق می‌افتد.

توصیف
شخصیت چیزی است که موجب متمایز شدن فرد شده و خیلی زود بعد از تولد او آشکار می‌شود. شخصیت یک کودک مولفه‌های مختلفی دارد: خلق و خو، محیط زیست و صفات. خلق و خو به مجموعه خصوصیات ژنتیکی فرد اطلاق می‌شود که رویکرد فرد نسبت به دنیا را شکل می‌دهند. هیچ ژنی خصوصیات شخصیتی را مشخص نمی‌کند اما بعضی ژن‌ها رشد و پیشرفت سیستم عصبی فرد را کنترل می‌کند که درمقابل رفتار فرد را کنترل می‌کند.

خصوصیات افراد خجالتی و منزوی

افراد کم رو و خجالتی حتما بخوانند

اغلب افراد خجالتی به علت این همه اضطراب و نگرانی که دارند، توانایی های خودشان را دست کم می گیرند و این امر باعث می شود تا بیشتر فرصت های کاری و موقعیت های خوب اجتماعی را از دست بدهند. به هر حال این حس در روابط شخصی و خانوادگی، در محیط کار و نیز در تمام ابعاد مختلف زندگی حتی وقتی که به کمک دوستان ، همکاران و... احتیاج دارند، تولید مشکل می کند.

عوامل محیط و موثر در خجالتی شدن جوانان

کنترل استرس و فشار عصبی

بیماری دلشوره و اضطراب 

دلشوره و اضطراب شاید به ظاهر ساده و بی ضرر باشد اما پنهانی تمامی اعضای بدن شما را تحت تاثیر خودش قرار می دهد و ممکن است در یک لحظه شما را از پا در بیاورد.نحوه ی زندگی ، محیط اجتماع و شرایط اقتصادی در هر منطقه از عوامل مهم بروز استرس در افراد است.امروزه ماشینی شدن کار ها باعث شده است ، بیشتر فعالیت ها با نیروی فکری انجام شود و نیروی بدنی کاربرد کمتری پیدا کند. همین مسئله باعث می شود که افراد به مشکلات روحی زیادی برخورد کنند که از اصلی ترین این مشکلات ، مسئله ی دلشوره و فشار های روحی است.

از جمله این عوارض ایجاد دل درد، دل پیچه، گرفتگی عضلات، مشکلات گوارشی، احساس سوزش سرمعده یا لرزش عضلات و خوردن ناخن نمونه ای از تاثیرات دلشوره است.

اعتماد به نفس در مقابل دیگران

دست‌های سرد که مانند تکه‌ای یخ شده است، پاهایی لرزان که هر کس نداند گمان می‌کند در حال شنیدن آهنگی با ریتم نواحی جنوب ایران هستید، صورتی که بی‌اغراق رنگ گچ شده است و دهانی که از کویر لوت هم خشک‌تر است! بله، خیلی از ما این احوال ناخوشایند را تجربه کرده‌ایم. وقتی اعتماد به نفس ما در مقابل دیگران به صفر یا منفی آن می‌رسد، نمی‌توانیم به راحتی حرف بزنیم و با دیگران معاشرت کنیم. حتی نمی‌توانیم با نزدیکان خود ارتباط مؤثر برقرار کنیم و درست و منطقی نظرمان را بگوییم یا در مجادلات از خود دفاع کنیم. شیوه‌ی ارتباط ما با دیگران، پیوند مستقیمی با میزان اعتماد به نفس ما دارد. برای اینکه به راحتی از احساسات و عقاید خود بگوییم و در مواقع لزوم مخالفت یا موافقت‌مان را اعلام کنیم باید اعتماد به نفس داشته باشیم. داشتن اعتماد به نفس در مقابل دیگران کلید موفقیت‌های فردی و اجتماعی است. با ما همراه باشید؛ در ادامه‌ی این مطلب با راهکارهایی آشنا می‌شوید که برای افزایش اعتماد به نفس‌ در مقابل دیگران به شما کمک شایانی می‌کند.

اعتماد به نفس در هر رابطه‌ای به‌ویژه در روابط دو طرفه و احساسی لازم است. فقدان این ویژگی موجب سوءِتفاهم، احساس درک نشدن و بی‌احترامی میان دو فرد می‌شود. اگر نتوانیم اعتماد به نفس خود را در مقابل دیگران افزایش بدهیم، حرف‌های ناگفته‌ی درون‌مان و احساساتی که قدرت ابرازشان را نداشته‌ایم به نفرت، اندوه و گاه حقارت تبدیل می‌شود. در مقابل با پرورش دادن این ویژگی در خود می‌توانیم در سخت‌ترین موقعیت‌ها اوضاع را مدیریت کنیم و حداقل مطمئن باشیم که در ارتباط از سمت ما کوتاهی و قصوری صورت نگرفته است. با افزایش اعتماد به نفس می‌توانیم در مقابل دیگران به راحتی و با صدای رسا صحبت کنیم، در صورت لزوم از دیگران درخواست کمک کنیم و با آنها معاشرت لذت‌بخشی داشته باشیم. اما چگونه؟ به موارد زیر توجه کنید و سعی کنید با به‌کارگیری آنها اعتماد به نفس خود را در مقابل دیگران افزایش بدهید.

۱. احساسات خود را بشناسید

گاهی اوقات خودمان هم دقیقا نمی‌دانیم چه احساسی داریم. مثلا دیر کردن دوست‌مان سر قرار موجب عصبانیت ما می‌شود اما از آنجا که هیچ‌گاه احساسات خود را دقیقا نشناخته‌ایم و نحوه‌ی ابراز و مدیریت آنها را نیاموخته‌ایم، عصبانیت ما به خشم فروخورده‌ای بدل می‌شود که در جایی دیگر و به شکلی غیرمنطقی بروز می‌کند. در گام نخست اعتماد به نفس را در وجود خود پیدا کنید، جرئت داشته باشید احساساتی را که در شما شکل گرفته است، بشناسید، آنها را ریشه‌یابی کرده و در نهایت مسئله را حل کنید. اگر از دست دوستی که تأخیر کرده ناراحت هستید همان موقع آن را بیان کنید. علت ناراحتی خود را بشناسید و آن را قاطعانه و بدون زخم زبان و طعنه بیان کنید. وقتی بدزبانی می‌کنید و با طعنه و کنایه سعی می‌کنید آرامش بیابید، دیگران را می‌رنجانید و از خود دور می‌کنید.

۲. احساسات خود را کنترل کنید

در گام اول احساسات خود را شناختید، حالا باید تلاش کنید که در مواقع حساس آنها را به بهترین شکل مدیریت و کنترل کنید. اگر عصبانی هستید نفس عمیق بکشید، کمی صبر کنید و سعی کنید از عمق ناراحتی خود بکاهید و با تفکر واکنش نشان بدهید یا حتی زمانی که به شدت خوشحال هستید نیز سعی کنید احساسات خود را کنترل کنید. مدیریت هیجان‌های مثبت و منفی رفتار شما را صیقل می‌دهد و منجر به ابراز منطقی احساسات می‌شود. 

۳. اهداف خود را تعریف کنید

وقتی هدف خود را از نتیجه‌ی یک گفت‌و‌گو، بحث یا … بدانید، با اعتماد به نفس بیشتری در مقابل دیگران ظاهر می‌شوید. با خود روراست باشید؛ تا اینجا احساس خود را شناختید، آن را کنترل و مدیریت کردید و حالا باید بتوانید با شناخت هدف خود از ابراز احساس‌تان، ارتباط مؤثری را با دیگران شکل بدهید. اگر به علت تأخیر دوست‌تان ناراحتید و می‌خواهید در این باره به او تذکر بدهید، در پی چه هستید؟ نتیجه‌ی مطلوب و مورد نظر شما چیست؟ دوست دارید با گوشزد کردن این اشتباه از رفتارهای این‌چنینی او در آینده جلوگیری کنید یا این تأخیر تأثیر چندانی روی برنامه‌های شما نداشته است و صرفا کمی خشمگین شده‌اید و می‌خواهید به عبارت خودمانی دق‌دلی‌تان را خالی کنید؟ در هر حال باید چشم‌اندازی از نتیجه‌ای که در سر دارید را بشناسید و متناسب با آنچه می‌خواهید در خاتمه‌ی بحث به آن برسید، صحبت و ابراز احساسات کنید. این روند یعنی شناسایی احساسات، مدیریت صحیح آنها و شناخت نتایج حاصل از ابرازشان، فرایندی منطقی است که باعث می‌شود در مقابل دیگران اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید و نتیجه‌ی منطق و تأملی است که در رفتارتان به‌کار گرفته‌اید.

۴. یادتان نرود که هر نکته مکانی دارد

وقتی می‌خواهید درباره‌ی مشکلی با دوست خود صحبت کنید، باید بدانید که «هر سخن وقتی و هر نکته مکانی دارد.» طبیعتا مطرح کردن موضوع در حضور دیگران درست و منطقی نیست. برای اینکه حرف‌‌هایتان خریدار داشته باشد باید در مکان و وقت مناسب مشکل را بازگو کنید. موقعیت‌شناس باشید و قبل از حرف زدن فکر کنید تا دیگران بیشتر روی شما حساب کنند. وقتی دیگران به حرف‌های شما اهمیت بدهند، اعتماد به نفس‌تان ناخودآگاه بالاتر می‌رود. پس اگر طرف مقابل شما عجله دارد، حواسش پرت است و … سکوت کنید و بیهوده ارزش خود و کلام‌تان را پایین نیاورید.

۵. صحبت کردن را با خود تمرین کنید

شاید کمی مسخره به نظر برسد اما آنچه را که تصمیم دارید در مقابل دیگران بگویید، با صدای بلند و رسا تمرین کنید یا حرف‌هایتان را بنویسید. این کار نوعی برنامه‌ریزی غیرمستقیم است که از آشفتگی در مقابل جمع جلوگیری می‌کند و باعث افزایش اعتماد به نفس‌تان در مقابل دیگران می‌شود. وقتی بدانید که می‌خواهید چه چیزی بگویید، اعتماد به نفس و کنترل بیشتری خواهید داشت. با صدای رسا، شمرده و آرام حرف بزنید و از هیچ‌کس و هیچ‌چیز نترسید و خجالت نکشید. شما بهترین هستید، چرا که نه؟

6. به زبان بدن توجه کنید

ارتباطات غیرکلامی مانند زبان بدن و حالات صورت در نشان دادن اعتماد به نفس خیلی مهم هستند. تماس چشمی در ارتباطات معجزه می‌کند. وقتی با آرامش و مهربانی به افراد نگاه می‌کنید، دیگران به شما اعتماد می‌کنند و نتیجه ی اعتماد و راحتیِ آنها، بالا رفتن اعتماد به نفس شماست. دیگران را با اسم کوچک صدا بزنید، در هنگام صحبت کردن به آنها نگاه کنید، همیشه لبخند بزنید و سعی کنید فردی مثبت باشید و این انرژی خوب را در ظاهرتان نیز نشان بدهید. اگر به زمین نگاه کنید و از تماس چشمی بپرهیزید، خجالتی و ساده به نظر می‌رسید و دیگران روی شما حساب نمی‌کنند. راست و مستقیم راه بروید. جلوی آینه بایستید و حالات صورت خود را هنگام حرف زدن بررسی کنید. به حالات چهره‌ی خود هنگام خشم، ناراحتی یا دیدن و شنیدن چیزی چندش‌آور دقت کنید و ببینید آیا واکنش‌های صورت و بدن‌تان دقیقا احساسات درونی‌تان را منعکس می‌کند؟ بعضی مواقع زبان بدن و ابزارهای غیرکلامی ارتباطات، دقیقا احساسات و نظرات درونی افراد را آشکار نمی‌کنند و این مسئله موجب سوءِتفاهم می‌شود. پس شناسایی حرکات و حالات صورت و بدن گام مؤثری در بهبود ارتباطات و در نتیجه افزایش اعتماد به نفس شماست. اگر در برابر دیگران واکنش‌های دقیقی داشته باشید، می‌توانید با اعتماد به نفس بیشتری با آنها معاشرت کنید. 

۷. شنونده‌ی خوبی باشید

افراد با اعتماد به نفس بالا، شنونده‌های خوبی هستند. این افراد با آرامش و صبر به دیگران گوش می‌کنند و با واکنش‌های مناسب مانند تأییدهای به‌موقع یا بیان عبارات دوستانه همراهی و احترام خود را نسبت به دیگران نشان می‌دهند. البته این اصلا به معنای موافقت همیشگی و تأیید بی‌چون و چرای دیگران نیست بلکه منظور ایجاد درک متقابل است. هنگام گوش دادن به حرف‌های دیگران باید به آنها نشان بدهید که برایشان ارزش و اهمیت قائل هستید. حتی اگر با آنها مخالفید، شنونده‌‌ی آرامی باشید. اجازه بدهید دیگران متوجه بشوند که شما علی‌رغم تفاوت‌ها و اختلاف نظرها، موقعیت آنها را درک می‌کنید. واکنش‌های منطقی از گوش دادن مؤثر نشئت می‌گیرند. وقتی کنترل اعصاب‌ خود را از دست می‌دهیم و فقط می‌خواهیم حرف خودمان را به کرسی بنشانیم، نتایج تأسف‌برانگیز و شرم‌آوری به بار می‌آید. کوبیدن در پشت سر، فریاد زدن بر سر اطرافیان بی‌نوا، گریه کردن بی‌مورد و … واکنش‌‌های غیرمنطقی افرادی است که گوش کردن به دیگران را یاد نگرفته‌اند.

۸. صفر و یکی نگاه نکنیم

بعضی‌ها معتقدند یا همه یا هیچ. دیدگاه صفر و یکی شما را محدود می‌کند و باعث می‌شود همیشه در اضطراب باشید. واقعیت این است که بسیاری از مفاهیم عمیق زندگی نسبی هستند و در بیشتر لحظات زندگی شرایط تصمیم‌گیری کاملا اقتضایی است، یعنی بنا به اقتضای موقعیت، نتایج، رفتارها و کیفیت ارتباطات گوناگون خواهد بود. پس این‌قدر در مورد همه چیز احکام کلی صادر نکنید. انعطاف‌پذیر باشید، وسواس و لجاجت برای رسیدن به نظرات شخصی ثابت را کنار بگذارید و بپذیرید که گاهی باید به جریان سیال زندگی دل بسپارید. مثلا وقتی می‌گویید دخترم همیشه نامنظم است، «همیشه» او را از تغییر و بهبود دلسرد می‌کند. منعطف باشید و حکم کلی ندهید. 

۹. به جای «اما» از «و» استفاده کنید

«اما» واژه‌ای خاکستری است. چرا؟ چون گاهی این قابلیت را دارد که تمام ویژگی‌های مثبت را زیر سؤال ببرد و همه‌ی امیدهای شکل گرفته را متزلزل کند. اگر هزار صفحه در مورد ویژگی‌های مثبت یک فرد بنویسید ولی در انتها واژه‌ی دلهره‌آور «اما» را اضافه کنید، در واقع همه آن تعاریف و امیدها از بین می‌رود. برقراری ارتباط خوب با دیگران و محبوبیت میان آنها باعث شکل‌گیری اعتماد می‌شود و این انرژی مثبت اعتماد به نفس شما را بالا می‌برد. اگر می‌خواهید در مقابل دیگران اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید از به کار بردن کلمه‌ی «اما» بپرهیزید و به جای آن از «و» استفاده کنید. مثلا به همکار خود بگویید: «کار امروزت فوق‌العاده بود و فقط باید گزارشت رو ویرایش کنی» و یا به برادر خود بگویید: «دوچرخه سواریت عالیه و فقط باید بیشتر روی تعادلت کار کنی.» اما و اگر به‌کار نبرید و دیگران را دلسرد نکنید. در این دنیای پر رمز و راز، صحبت کردن و دلگرمی دادن ما به یکدیگر نگرانی‌ها و دل‌مشغولی‌هایمان را کمتر می‌کند.

برای افزایش اعتماد به نفس در مقابل دیگران باید به درک درستی از خود و آنها برسید. همان‌طور که دیدید رشد همه‌ی ما به یکدیگر وابسته است. ما در صورتی در روابط فردی و اجتماعی خود موفق خواهیم بود که ضمن تلاش برای توسعه‌ی ویژگی‌های مثبت فردی، در پی رشد و موفقیت دیگران نیز باشیم. زندگی گروهی ما به اندازه‌ی زندگی فردی‌مان اهمیت دارد. انسان‌ها زنجیره‌ای به هم پیوسته هستند و رفتار هر یک از ما در نهایت بر تمام افراد این کره‌ی خاکی تأثیر می‌گذارد. افزایش اعتماد به نفس در مقابل دیگران نیز مانند تمام ویژگی‌های خوب دیگر، دست‌یافتنی است و تنها به کمی تمرین و تلاش نیاز دارد. 

اهمیت افزاریش اعتماد به نفس در کودکان دوره ابتدایی

نخستین شکوفایی

با آغاز دوران مدرسه، کودکان ابعاد جدیدی از شخصیت خویش را آشکار می سازند و ناخودآگاه می کوشند و رفتارهای فردیشان را تثبت کنند.«اعتماد به نفس» نه تنها یکی از نیازهای شخصیتی کودکان، که بعد جدیدی از رفتارهای اجتماعی آن هاست؛ به طوری که کودکان بدون آن ناتوان از ادامه ی راه و زندگی در اجتماع خواهند شد. کودکانی که اعتماد به نفس بالائی دارند، میل به تجربه کردن و آزموندن موقعیت ها و موفقیت های اجتماعی- تحصیلی است. آما آن هایی که اعتماد به نفس پایین تری دارند، هیچ گاه به برقراری ارتباط با دیگران و کسب امتیازات اجتماعی- تحصیلی نمی اندیشند. 

روش های افزایش اعتمادبه نفس در نوجوانان

راهکارهای تقویت اعتماد به نفس در نوجوانان 

نوجوانی دوره‌ی پرخطری است، چرا که نه می‌توان فرد نوجوان را کودک دانست و نه به قدری بزرگ شده که بتوان او را به حال خود گذاشت.

روش های افزایش اعتماد به نفس در دختران

یکی از مشکلات روان شناختی دختران در دوران نوجوانی کمبود اعتماد به نفس و عدم رعایت این موضوع از جانب والدین است. برای افزایش اعتماد به نفس در دختران 10 راه حل مفید معرفی خواهیم کرد.